(GĐVN)
Vladimir Nabokov, một nhà văn khác
thường và cũng là một trong những cây bút kiệt xuất nhất thế kỷ XX. Cuốn
tiểu thuyết Lolita của ông, từng bị từ chối, bị chỉ trích, bị cấm đoán,
nhưng đã được dịch và xuất bản tại gần 40 quốc gia, đứng trong Top 100
tác phẩm xuất sắc nhất mọi thời đại, Top 100 tiểu thuyết vĩ đại nhất thế
kỉ XX, Top 10 tác phẩm gây nhiều tranh cãi nhất thế giới.
Nội dung tác phẩm
Lolita kể câu chuyện về mối tình si của Humbert Humbert, một nhà nghiên cứu văn học tuổi trung niên, vốn bị ám ảnh bởi những cô gái nhỏ mà ông trìu mến gọi là “tiểu nữ thần”. Đối tượng mối tình của Humbert Humbert, Lolita, là một cô bé 12 tuổi, con gái bà chủ cho thuê phòng trọ khi ông từ châu Âu sang Mỹ. Lolita dễ dàng nhận ra nỗi si mê của Humbert Humbert đối với mình và không phải không tỏ dấu hiệu đáp lại. Dù không hề yêu nhưng Humbert Humbert vẫn lấy bà chủ nhà làm vợ, chỉ để được ở lâu dài bên cô con gái.
Lolita kể câu chuyện về mối tình si của Humbert Humbert, một nhà nghiên cứu văn học tuổi trung niên, vốn bị ám ảnh bởi những cô gái nhỏ mà ông trìu mến gọi là “tiểu nữ thần”. Đối tượng mối tình của Humbert Humbert, Lolita, là một cô bé 12 tuổi, con gái bà chủ cho thuê phòng trọ khi ông từ châu Âu sang Mỹ. Lolita dễ dàng nhận ra nỗi si mê của Humbert Humbert đối với mình và không phải không tỏ dấu hiệu đáp lại. Dù không hề yêu nhưng Humbert Humbert vẫn lấy bà chủ nhà làm vợ, chỉ để được ở lâu dài bên cô con gái.
 |
| Với một tác phẩm gây quá nhiều tranh cãi trên văn đàn thế giới như thế thì khi được dịch ra tiếng Việt, chắc hẳn Lolita cũng khó tránh khỏi tình trạng người khen kẻ chê |
Ngẫu nhiên, Charlotte đột ngột qua đời, để lại Lolita một mình bên cạnh Humbert Humbert, và thế là bắt đầu một mối quan hệ dục tình lén lút giữa hai con người mà trước mắt thiên hạ là cha dượng và con gái, kéo dài trong suốt hành trình của hai người xuyên qua những miền đất của nước Mỹ. Và khi xuất hiện một gã đàn ông trung niên nữa, Clare Quilty, nhà viết kịch thông minh quyến rũ, kết cục đã đến: mối quan hệ giữa Humbert Humbert và người tình bé nhỏ của ông kết thúc bằng một thảm kịch. “Tội lỗi của tôi, tâm hồn của tôi”: Lolita là mối tình lớn đã lấp trọn và đồng thời hủy hoại cuộc đời Humbert Humbert.
Xung quanh sự ra đời của tác phẩm
Biết rằng tác phẩm có thể gây sốc cho dư luận và dẫn tới phiền phức không mong muốn, thoạt đầu tác giả thậm chí định cho in mà không ký tên. Và, đúng như ông đã chờ đợi, bốn nhà xuất bản đầu tiên mà Nabokov đem bản thảo tới đều bị sốc và cự tuyệt in. Cuối cùng, năm 1955, sách được xuất bản bởi Olympia Press, một nhà xuất bản đặt tại Paris mà vốn dĩ “ba phần tư ấn phẩm là sách khiêu dâm rẻ tiền”. Tác phẩm ra đời lập tức gây sóng gió. Mặc dù được Graham Greene (tác giả Người Mỹ trầm lặng) đánh giá là một trong ba cuốn sách hay nhất trong năm 1955, song Lolita lại bị tác giả một bài báo trên tờ Sunday Express (London) gọi là “cuốn sách bẩn thỉu nhất tôi từng đọc”. Hải quan Anh cấm nhập cảng cuốn sách từ Pháp sang Anh, còn Bộ Nội vụ Pháp cũng ban lệnh cấm lưu hành cuốn sách (lệnh này kéo dài trong hai năm liền).
Lolita không phải là trường hợp duy nhất lâm vào cảnh ngộ này khi Châu Âu vào thập niên 1950 vẫn còn là một châu lục khá bảo thủ về đạo đức: tác phẩm Người tình của Phu nhân Chatterley (Lady Chatterley’s Lover, đã được dịch ra tiếng Việt) của D.H. Lawrence cũng từng bị kết tội là “dâm thư”, “thô tục”, mãi đến năm 1960 mới lần đầu tiên được ấn hành công khai tại Anh - trước đó, sách chỉ được in tại Mỹ, tuy nhiên cũng bị kiểm duyệt bỏ nhiều phần. May mắn, Lolita vẫn được ấn hành tại Mỹ năm 1958 và lập tức bán được 100.000 bản ngay trong ba tuần đầu tiên, mang lại tiếng tăm và cả thành công tài chính cho Nabokov, giúp ông rốt cuộc cũng có thể dành toàn bộ thời gian đời mình cho văn chương.
An Khê
